Biên Khảo Học Thuật
Tản mạn về ba ngôi
– Hôm nay trời nắng ráo, ấm áp anh Quân đưa ra ý mời anh chị em ngắm hoa đào bên Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân, lại được chị Nga cho thưởng thức món bánh khúc. Thật là thiên thời địa lợi nhân hoà, phong nhã mà lại được ngon…
Nhìn lại những chính sách hội nhập cộng đồng người Thượng trên cao nguyên (Kỳ cuối)
D. Chính sách dân tộc thời cộng sản : Tây Nguyên là vùng phên dậu Tháng 3/1975, quân cộng sản gia tăng áp lực trên cao nguyên miền Trung. Ngày 19/3, Quân đội Việt Nam Cộng Hòa rút lui khỏi thành phố Buôn Ma Thuột, phe cộng sản liền tràn…
Nhìn lại những chính sách hội nhập cộng đồng người Thượng trên cao nguyên (Kỳ 3)
3. Những cố gắng tìm một giải pháp sống chung trong hòa bình Từ ngày 15 đến 17/10/1964, một đại hội các sắc tộc Thượng được triệu tập tại Pleiku, gồm 73 thân hào nhân sĩ Thượng và đại diện chính quyền Sài Gòn để hình thành một chính sách…
Nhìn lại những chính sách hội nhập cộng đồng người Thượng trên cao nguyên (Kỳ 2)
C. Chính sách Thượng vụ dưới thời Pháp thuộc Từ giữa thế kỷ 16 người Việt bắt đầu tiếp xúc giáo lý công giáo, số người theo đạo càng ngày càng đông, nhiều họ đạo lớn được thành lập. Nhưng từ thế kỷ 19 trở về sau, đạo công giáo…
“Phật giáo vào thế kỉ 7: các tục lệ ‘ngược ngạo’ (điều 33) theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Hơn một thập niên sống và học đạo ở Na Lan Đà (Ấn Độ), pháp sư Nghĩa Tịnh đã ghi chép nhiều nhận xét về luật lệ cho tăng đoàn Phật giáo vào TK 7. Đây cũng là một mục đích chính của ngài sau 25 ở nước ngoài và…
“Đời sống tăng đoàn ở Nalanda (Ấn Độ) vào thế kỉ 7: đi bộ (kinh hành) theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Khoa học hiện đại cho thấy sức khoẻ con người tuỳ thuộc vào các vận động thường ngày, cụ thể như tập thể dục, đi bộ nhiều hay ít chẳng hạn. Tuy là một hoạt động nhỏ nhặt ít ai để ý đến, nhưng đi bộ lại đem đến cho…
“Đời sống tăng đoàn ở Nalanda (Ấn Độ) vào thế kỉ 7: cây xỉa/chà răng theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Khoa học hiện đại đã cho thấy là tình trạng sạch sẽ của răng và miệng (oral hygiene – tiếng Anh) có ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ con người. Ca dao tục ngữ tiếng Việt cũng đề cao tính chất của hàm răng như ‘răng long đầu bạc;…
“Tiếng Việt từ TK 17: tóm tắt một số phong tục và các cách dùng như lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), ghẹo” (phần 49)
Phần này bàn về các cách dùng lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), treo, trèo, leo, ghẹo và các từ liên hệ như nêu, xeo bè (~ chèo bè) – từ thời Linh mục de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo….
Tản mạn về ba ngôi
– Hôm nay trời nắng ráo, ấm áp anh Quân đưa ra ý mời anh chị em ngắm hoa đào bên Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân, lại được chị Nga cho thưởng thức món bánh khúc. Thật là thiên thời địa lợi nhân hoà, phong nhã mà lại được ngon…
: Tariffs là Quan-thuế hay Thuế-quan?
(1) Từ ngữ tương đương trong tiếng Việt của “Tariff” nguyên là từ Hán-Việt “Quan-thuế-biểu”, nghĩa là bảng ghi mức quan thuế; dần dần được rút gọn để chỉ luôn “Quan-thuế” tức là thuế đánh lên hàng hóa nhập xuất khẩu, qua cửa ải. “Quan” là cửa ải, như “Nam…
50 năm tiếng Việt miền Nam bị mai một
Sau 1975, rất nhiều từ ngữ của miền Nam đã bị ‘chết’, và thay vào đó là một loại ngôn ngữ mới từ miền Bắc pha trộn với cách viết theo phong cách tiếng Tàu. Ngôn ngữ là linh hồn của văn hóa, là ‘hơi thở’ của mỗi địa phương….
Nguồn gốc của từ “sinh viên” trong tiếng Việt
Cũng như bất cứ ngôn ngữ nào, tiếng Việt được hình thành với nhiều sự vay mượn từ các ngôn ngữ khác. Đáng chú ý là nghĩa của nhiều từ nước ngoài một khi đã được Việt hóa đã ít nhiều thay đổi. Đó có thể là kết quả của…
“Liệu cơm gắp mắm”: Chính Hoàng Tuấn Công làm hỏng di sản tục ngữ của cha ông
Ngày 13/12 vừa qua, DĐTK có đăng bài “Thế nào là “liệu cơm gắp mắm” và “nếm mật nằm gai”? của nhà nghiên cứu, phê bình ngôn ngữ độc lập Hoàng Tuấn Công. Thực ra đây là bài đăng lại từ 2 bài viết “Thế nào là “liệu cơm gắp…
“Tiếng Việt từ TK 17: tóm tắt một số phong tục và các cách dùng như lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), ghẹo” (phần 49)
Phần này bàn về các cách dùng lêu trâu (tlâu) húc nhau, khêu đèn, trêu (tlêu), treo, trèo, leo, ghẹo và các từ liên hệ như nêu, xeo bè (~ chèo bè) – từ thời Linh mục de Rhodes và các giáo sĩ Tây phương sang Á Đông truyền đạo….
Đọc tha hương ngẫm ly hương
“Quê nhà xa lắc, xa lơ đó”(Hành Phương Nam / Nguyễn Bính) “Người tha hương” – thi tập được xuất bản năm 2024 của Khuất Bình Nguyên – đụng chạm đến vấn đề nóng của con người đương đại. Có lẽ chưa từng có thời điểm nào trên quả đất…
Nguyễn Văn Tuấn: Đọc luận án tiến sĩ của Thượng tọa Thích Chân Quang
Mấy ngày gần đây, người ta đã bàn rất nhiều về quy trình và thời gian kỷ lục liên quan đến việc cấp văn bằng tiến sĩ cho ngài thượng toạ (TT). Nhưng tôi nghĩ nội dung của luận án mới thú vị hơn, và hình như chưa ai bàn…
Maria Hoàn Nguyễn: Đất Mồ Côi và góc nhìn khác
Dường như cứ mỗi lần Tạ Duy Anh (Đãng Khấu, Cổ Viên) ra sách là lại xôn xao trong xã hội về tác phẩm. Đó là điều đáng mừng. Mừng vì bạn đọc vẫn còn yêu thiết tha các trang viết của nhà văn. Mừng vì bạn đọc chưa quay…
Nguyễn Thị Khánh Minh: Cảm nhận nhân đọc Ký Ức Của Loài Bò Sát (Một chương trong tiểu thuyết Đường Về Thủy Phủ của nhà văn Trịnh Y Thư)
1. Tựa đề của chương này là Ký Ức Của Loài Bò Sát. Với sự tự hỏi, tôi bật ra tưởng tượng, một con thú bò sát, cá sấu chẳng hạn, nằm trong bóng mát của một đầm lầy, đang nghỉ ngơi để điều hòa thân nhiệt, nó bỗng nhớ…
Đặng Phú Phong: Lê Thương – chúng ta đã biết gì về phẩm cách, tài năng của ông? P.2
Âm nhạcNhân vật – Chân dungPhê bình
Hòn Vọng Phu 2: Ai xuôi vạn lí (Hương Nam xuất bản vào tháng 10 năm 1946) Hoàn cảnh sáng tác: Trong thư gửi bác sĩ Phương Hương, nhạc sĩ Lê Thương cho biết: “Bài Ai xuôi vạn lý ( Hòn Vọng Phu 2) là cuối năm 1945 sang 46,…
Đặng Phú Phong: Lê Thương – Chúng ta đã biết gì về phẩm cách, tài năng của ông? P.1
Âm nhạcNhân vật – Chân dungPhê bình
I. Tóm lược tiểu sử. Từ khoảng 1933-1934 ở Việt Nam, sự ra đời những “Bài hát ta điệu tây” do các nghệ sĩ tiền phong như Tư Chơi (Huỳnh Hữu Trung) và Năm Châu (Nguyễn Thành Châu) đề xướng trên các gánh Trần Đắt và Phước Cương, gọi là…
Nguyễn Hoàng Văn: “Tứ thép” và cuộc chiến chống sự thật
Biên Khảo Học ThuậtChính Trị – Xã HộiPhiếm luận – Mạn đàmTiểu luận
Nếu văn nghệ miền Nam, như đã đề cập trong “Nhạc Việt, ‘tứ thơ’ và ‘tứ phòng trà’”, có thứ “tứ” rộn ràng, mượt mà hay ẻo lả theo bước nhảy thì miền Bắc có loại “tứ” sục sôi, hùng hục khí thế ăn tươi nuốt sống quân thù. [1]…
Nhìn lại những chính sách hội nhập cộng đồng người Thượng trên cao nguyên (Kỳ 3)
3. Những cố gắng tìm một giải pháp sống chung trong hòa bình Từ ngày 15 đến 17/10/1964, một đại hội các sắc tộc Thượng được triệu tập tại Pleiku, gồm 73 thân hào nhân sĩ Thượng và đại diện chính quyền Sài Gòn để hình thành một chính sách…
Nhìn lại những chính sách hội nhập cộng đồng người Thượng trên cao nguyên (Kỳ 2)
C. Chính sách Thượng vụ dưới thời Pháp thuộc Từ giữa thế kỷ 16 người Việt bắt đầu tiếp xúc giáo lý công giáo, số người theo đạo càng ngày càng đông, nhiều họ đạo lớn được thành lập. Nhưng từ thế kỷ 19 trở về sau, đạo công giáo…
: Tariffs là Quan-thuế hay Thuế-quan?
(1) Từ ngữ tương đương trong tiếng Việt của “Tariff” nguyên là từ Hán-Việt “Quan-thuế-biểu”, nghĩa là bảng ghi mức quan thuế; dần dần được rút gọn để chỉ luôn “Quan-thuế” tức là thuế đánh lên hàng hóa nhập xuất khẩu, qua cửa ải. “Quan” là cửa ải, như “Nam…
50 năm tiếng Việt miền Nam bị mai một
Sau 1975, rất nhiều từ ngữ của miền Nam đã bị ‘chết’, và thay vào đó là một loại ngôn ngữ mới từ miền Bắc pha trộn với cách viết theo phong cách tiếng Tàu. Ngôn ngữ là linh hồn của văn hóa, là ‘hơi thở’ của mỗi địa phương….
“Phật giáo vào thế kỉ 7: các tục lệ ‘ngược ngạo’ (điều 33) theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Hơn một thập niên sống và học đạo ở Na Lan Đà (Ấn Độ), pháp sư Nghĩa Tịnh đã ghi chép nhiều nhận xét về luật lệ cho tăng đoàn Phật giáo vào TK 7. Đây cũng là một mục đích chính của ngài sau 25 ở nước ngoài và…
“Đời sống tăng đoàn ở Nalanda (Ấn Độ) vào thế kỉ 7: đi bộ (kinh hành) theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Khoa học hiện đại cho thấy sức khoẻ con người tuỳ thuộc vào các vận động thường ngày, cụ thể như tập thể dục, đi bộ nhiều hay ít chẳng hạn. Tuy là một hoạt động nhỏ nhặt ít ai để ý đến, nhưng đi bộ lại đem đến cho…
Đọc tha hương ngẫm ly hương
“Quê nhà xa lắc, xa lơ đó”(Hành Phương Nam / Nguyễn Bính) “Người tha hương” – thi tập được xuất bản năm 2024 của Khuất Bình Nguyên – đụng chạm đến vấn đề nóng của con người đương đại. Có lẽ chưa từng có thời điểm nào trên quả đất…
“Đời sống tăng đoàn ở Nalanda (Ấn Độ) vào thế kỉ 7: cây xỉa/chà răng theo ghi chép của pháp sư Nghĩa Tịnh”
Khoa học hiện đại đã cho thấy là tình trạng sạch sẽ của răng và miệng (oral hygiene – tiếng Anh) có ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ con người. Ca dao tục ngữ tiếng Việt cũng đề cao tính chất của hàm răng như ‘răng long đầu bạc;…
Nguồn gốc của từ “sinh viên” trong tiếng Việt
Cũng như bất cứ ngôn ngữ nào, tiếng Việt được hình thành với nhiều sự vay mượn từ các ngôn ngữ khác. Đáng chú ý là nghĩa của nhiều từ nước ngoài một khi đã được Việt hóa đã ít nhiều thay đổi. Đó có thể là kết quả của…
“Liệu cơm gắp mắm”: Chính Hoàng Tuấn Công làm hỏng di sản tục ngữ của cha ông
Ngày 13/12 vừa qua, DĐTK có đăng bài “Thế nào là “liệu cơm gắp mắm” và “nếm mật nằm gai”? của nhà nghiên cứu, phê bình ngôn ngữ độc lập Hoàng Tuấn Công. Thực ra đây là bài đăng lại từ 2 bài viết “Thế nào là “liệu cơm gắp…
Nguyễn Minh Quang & James Borton: Tính cách địa chính trị của kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia
Tại Campuchia, kênh đào Phù Nam Techo, trị giá 1,7 tỷ USD sẽ kết nối Phnom Penh và Vịnh Thái Lan, tượng trưng cho niềm tự hào dân tộc, an ninh và kết nối thương mại quốc tế. Người ta có thể cảm thấy như thế qua lời tuyên bố…
Tổng trưởng bán “chạp phô”
Trích trong cuốn “Hoàng Đức Nhã khát vọng chưa thành” của Đinh Quang Anh Thái Ngày 30 tháng Tư 1975, khi quân Cộng Sản Miền Bắc tiến vào Sài Gòn, hàng trăm ngàn người Miền Nam buộc phải trốn chạy khỏi quê hương, trong số đó có ông Hoàng Đức…
Đinh Quang Anh Thái: Bút ký Những Con Người Những Bóng Ma của nhà văn Nam Dao
Đinh Quang Anh Thái | bút ký Những Con Người Những Bóng Ma của nhà văn Nam Dao | Sep 05, 2025
Lê Lợi–Đại lộ của khát khao vui sống
Từng là con đường đẹp và đông vui nhất nhì Sài Gòn, nhưng khi tôi còn nhỏ ở thập niên 1960, tính chất sang trọng của đại lộ Lê Lợi không so được với đường Tự Do (nay là Đồng Khởi), Thống Nhứt (nay là Lê Duẩn) hay Nguyễn Huệ….
Pickleball
Tôi chừ chỉ chơi thể thao trên ghế sa-lông, ngồi coi người ta chơi. Thứ tôi coi người ta chơi là hockey, tennis và đôi khi bóng tròn. Mình không còn khả năng thì coi người ta chạy nhảy cũng là một cách chơi. Cách chơi biết mình biết ta….
